Daily Archives: June 14, 2021

*Bài viết mang quan điểm cá nhân của tác giả* “Đối với mình, một người viết bài tốt không phải là một người viết được nhiều nhất những thứ mà người khác không biết, mà là một người sử dụng hiệu quả nhất những thứ mà hầu như ai cũng biết” Không chỉ riêng đối với tiếng Đức, việc soạn thảo một văn bản bất kì (ngoại trừ tin nhắn dùng cho việc nói chuyện với bạn bè, người thân,…) luôn là một thử thách cho hầu như tất cả mọi người, dù là bằng tiếng mẹ đẻ hay bằng một ngoại ngữ khác. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng thảo luận xem, làm thế nào để có thể viết tiếng Đức tốt hơn. Về cơ bản, một bài viết tốt là một bài viết để cho người khác có thể ĐỌC ĐƯỢC. Điều này nghe qua có vẻ hết sức hiển nhiên, thậm chí hơi buồn cười. Tuy vậy, dù đã rất cố gắng, rất nhiều người viết tiếng Đức vẫn chưa thể thoát khỏi suy nghĩ “nâng tầm” bài viết thông qua từ vựng khó/hiếm hay những cách diễn đạt dài dòng và phức tạp. Sau đây, mình xin phép chỉ ra 6 điểm mình cho là quan trọng nhất khi viết một văn bản bất kì bằng tiếng Đức. 1. Dễ hiểu Điều đầu tiên và cũng là quan trọng nhất đối với mình chính là những thứ bạn viết ra cần phải dễ hiểu. Cái khó ở đây là: các bạn cần phải viết vừa đủ ngắn và đơn giản để khiến người đọc dễ dàng hiểu được điều bạn truyền tải, nhưng cũng phải vừa đủ dài để bài viết của bạn không bị đơn điệu quá mức. Sẽ rất khó để có thể đưa ra một số lượng từ vựng chung cho mọi trình độ, do mỗi trình độ sẽ luôn có những tiêu chuẩn khác nhau để đánh giá. Tuy nhiên, ở mức độ sử dụng tiếng Đức như là ngoại ngữ (Deutsch als Fremdsprache), mình khuyên các bạn nên viết câu với độ dài trong khoảng từ 15-25 từ. Các bạn nên tránh sử dụng những từ đệm trong văn nói (mal, nun, einfach, doch,…). Ngoài ra, hãy cố gắng xây dựng nội dung chính trước tiên bằng ngôn ngữ cụ thể và trực diện nhất, đừng quá tham lam thêm vào quá nhiều thành phần bổ trợ trong một câu. Tiếng Đức bản thân nó đã khiến cho việc đọc hiểu trở nên khó khăn hơn các thứ tiếng khác (Nebensatz, trennbare Verben,…). Vì vậy, hãy cố gắng đừng gây thêm khó khăn cho người đọc nữa nhé các bạn! 2. Dễ đọc Điều tiếp theo và cũng quan trọng không kém, đó là bài viết cần phải dễ đọc. Và để làm được điều này, bài viết trước tiên phải không được mắc những lỗi cơ bản như: lỗi ngữ pháp, lỗi viết sai chính tả, lỗi sắp xếp trật tự các thành phần trong câu hay đơn giản là vi phạm quy tắc sử dụng dấu phẩy. Ngoài ra, việc lạm dụng danh từ hay các cụm Nomen-Verb-Verbindungen quá mức cũng là một tác nhân gây khó khăn cho việc đọc hiểu. Tùy vào đối tượng đọc bài viết của bạn cũng như mục đích của bài viết mà các bạn cũng nên chọn từ vựng cho phù hợp. Một ví dụ hết sức cụ thể ở bài thi tiếng Đức trình độ B2 của Goethe Institut: Rất nhiều bạn khi thi viết luôn cố gắng sử dụng những từ ngữ chuyên ngành cực khó và hiếm gặp. Việc sử dụng những từ này tuy không sai về mặt ngôn ngữ, nhưng lại sai ở việc hướng tới đối tượng người đọc, dù giám khảo có giỏi tiếng Đức mức nào hay thậm chí là người Đức. Hãy thử tưởng tượng nếu bạn không học kĩ thuật, cũng không thích kĩ thuật, mà phải đọc những cụm từ tiếng Việt kiểu như “tế bào quang điện” hay là “điện thế đẳng áp” thì bạn có hiểu gì không? Ngoài những điểm đã nêu ở trên, một bài viết dễ đọc còn là một bài viết sử dụng phong cách viết năng động, tươi mới. Đừng chỉ phân tích suông và dùng toàn các cấu trúc mang tính bị động để viết bài. Hãy đưa thêm vào nhiều hơn những câu mang tính chủ động, những nhận định, những câu hỏi mở, câu hỏi tu từ,… để làm bài viết sống động và sát với thực tế hơn. Hơn thế, việc kết hợp phong cách viết pha trộn giữa phân tích và nhận định cá nhân sẽ làm cho quan điểm của bài viết trở nên khách quan, và do đó, thuyết phục hơn. 3. Công thức AIDA AIDA là một từ ghép từ 4 từ tiếng Anh (Attention – Interest – Desire – Action), có nghĩa là: Thu hút – Thích thú – Khao khát – Hành động. Công thức AIDA được sử dụng rộng rãi trong tiếp thị và quảng cáo để mô tả các bước hoặc giai đoạn xảy ra từ thời điểm người tiêu dùng nhận thức được sản phẩm hoặc thương hiệu, trước khi họ thử sản phẩm hoặc đưa ra quyết định mua hàng. Thế nó có tác dụng gì trong một bài viết? Một yếu tố mà người viết thường bỏ qua đó là yếu tố cảm xúc của người đọc. Đừng chỉ quan tâm đến ngôn ngữ hay nội dung đơn thuần. Hãy khiến cho người đọc cảm thấy tò mò và thú vị bởi một đoạn mở bài đặc sắc, hãy khiến người đọc phải bật lên tiếng “Aha…” khi đọc bài của bạn và hãy là chính bạn, chứ đừng chỉ đi bắt chước người khác! Đối với mình, việc các bạn đưa vào bài viết những ý tưởng độc đáo hay những chi tiết tưởng tượng mới lạ cũng có giá trị không kém gì việc các bạn viết bài dựa trên lý thuyết lập luận cổ điển (chẳng hạn như việc sử dụng phép so sánh, ẩn dụ hay đưa các ví dụ dẫn chứng…). Nói đến đây, mình muốn đưa thêm một ví dụ nữa về quá trình đọc bài viết của các bạn ôn thi các kì thi B1 và B2, mục đích của hầu hết người học tiếng Đức tại Việt Nam. Có phải các bạn cũng đang như vậy hay không? Có phải các bạn cũng đang viết một đoạn mở bài “trăm lần như một” chép ra từ một quyển sách hay bắt chước từ một người cụ thể nào đó không? Nếu có thì đây chính là lúc để các bạn thay đổi rồi đấy! 4. Sợi chỉ đỏ Ở Đức, người ta có một khái niệm gọi là “der rote Faden” (sợi chỉ đỏ). Sợi chỉ đỏ được hiểu là một thứ dùng để dẫn đường xuyên suốt, có ảnh hưởng đến tất cả các giai đoạn trong một quá trình nào đó (giống với khái niệm “Mặt trời chân lý chói qua tim” trong thơ Tố Hữu xD). Khái niệm này cũng được người Đức sử dụng trong việc đánh giá bài viết, đặc biệt là những bài viết dài và mang tính hàn lâm cao. Càng viết dài và phức tạp, chúng ta càng cần có một cấu trúc bài viết cụ thể và khoa học để giúp cho người đọc không cảm thấy mất phương hướng sau khi đọc một loạt các nội dung liên tiếp. Để làm được điều này, hãy luôn luôn viết ra một “bản tóm tắt” ngắn tất cả các ý lớn mà bạn muốn viết, đồng thời phân tích các ý này ở dạng “từ khóa”. Công việc này tuy đơn giản, nhưng giúp chúng ta không sa đà vào những chi tiết không cần thiết. Hơn thế nữa, việc này còn giúp chúng ta biết được lỗ hổng trong lập luận hay trong kiến thức của mình nằm ở đâu để khắc phục, trước khi bắt tay vào viết từng câu cụ thể. 5. Những thứ quan trọng nhất luôn nằm phía trước! Theo các bạn, nhiệm vụ của một người viết bài là gì? Mình tin rằng, rất nhiều những kiến thức, thông tin mà các bạn mang lại cho người đọc cũng có thể được tìm thấy đâu đó ở nơi khác, trong một bối cảnh khác, với độ dài và phức tạp khác. Vậy tại sao chúng ta vẫn viết? Bởi vì nhiệm vụ của người viết là chọn lọc thông tin và đưa đến cho người đọc những thông tin phù hợp với nhu cầu của họ. Do đó, hãy luôn luôn đưa những thứ quan trọng nhất trong một bài viết lên phía trước. Điều này giúp người đọc nhanh chóng nắm được mục đích viết bài của bạn và có thể lựa chọn một góc nhìn hợp lý cho những luận điểm, phân tích của bạn ở các đoạn tiếp theo. 6. Những thứ hay nhất luôn nằm cuối cùng! Đương nhiên là bài viết nào cũng cần có một cái kết. Theo như mình quan sát, hầu hết các bạn chọn cách kết bài khá ngắn gọn bằng một câu tóm tắt hoặc chỉ đơn giản là tổng hợp lại các ý chính đã được nhắc đến trong bài. Điều này tuy không sai, nhưng như đã nói, nó quá đơn điệu và trở nên nhàm chán trong mắt người đọc, đặc biệt là các giám khảo chấm thi. Tương tự như mục 3, các bạn có thể đưa vào những ý tưởng mới mẻ để khơi gợi trí tưởng tượng từ người đọc. Cá nhân mình thì rất thích kết bài bằng cách tận dụng yếu tố “sợi chỉ đỏ”. Có nghĩa là mình sẽ đưa ra ở phần mở bài một yếu tố tạo liên kết và lặp lại/triển khai yếu tố đó ở phần kết bài. Một ví dụ đối với bài thi trình độ B2 của Goethe Institut, phần thi viết Forumsbeitrag: Mở bài: Thường các chủ đề của Forumsbeitrag đều là các vấn đề xã hội. Do đó, chúng ta có thể dùng cách đặt ra câu hỏi mở, kiểu như: “Câu hỏi đặt ra là, liệu sử dụng túi nylon có thật sự hợp lý hay không?” Kết bài: Sau khi phân tích và tổng hợp ý chính, chúng ta có thể nhắc lại hoặc trả lời câu hỏi ở phần mở bài. Ví dụ như: “Câu hỏi ở phần mở đầu như vậy đã có đáp án. Rõ ràng chúng ta không nên tiếp tục sử dụng túi nylon…” Nói tóm lại, cả 6 ý mình nêu ở trên đều dẫn tới cùng một hành động khi viết bài: Hãy luôn luôn đặt mình vào vị trí người đọc! Chỉ khi đó, các bạn mới có thể thật sự thoát khỏi những lo sợ rằng “Bài viết của tôi chưa tốt do tôi còn kém, do chưa đủ phức tạp, tôi còn biết ít từ,…”. Đối với mình, một người viết bài tốt không phải là một người viết được nhiều nhất những thứ mà người khác không biết, mà là một người sử dụng hiệu quả nhất những thứ mà hầu như ai cũng biết. Chúc các bạn thành công với các bài viết của mình! Tác giả: Kobe Minh họa: Diệp Vũ