Monthly Archives: November 2021

Khi nói về khả năng sử dụng ngoại ngữ một cách thông thạo, ta đang nói tới khả năng chọn đúng ngữ liệu để sử dụng trong từng trường hợp cụ thể. Để đạt được hiệu quả giao tiếp cao nhất thì những ngữ liệu này không những phải đúng, mà còn cần phù hợp, hay nói cách khác là được phép sử dụng. Khi giao tiếp với một người bản ngữ, ngoài nội dung cuộc nói chuyện, họ đương nhiên cũng sẽ cực kì để ý tới việc nội dung đó được thể hiện như thế nào (những từ, cụm từ gì đã được sử dụng, những biểu hiện cơ thể của người nói trông ra sao,…). Lẽ dĩ nhiên, việc giao tiếp bằng một ngoại ngữ không đơn giản là việc kết hợp một cách “freestyle” các từ mà chúng ta đã biết với nhau, điểm thêm một chút ngữ pháp và cách phát âm đúng (giống như mô hình Wohnwagen mà mình đã trình bày ở một bài viết khác). Để giao tiếp “đúng”, chúng ta cần luôn luôn chọn đúng ngữ liệu! Như đã trình bày trong nhiều bài viết khác, trong nhiều trường hợp, sẽ là rất khó, thậm chí không thể nào, nếu bạn muốn dịch nghĩa một cách hoàn chỉnh một khái niệm từ ngôn ngữ mẹ đẻ sang ngôn ngữ thứ hai. Mỗi ngôn ngữ lại có những quy tắc riêng của chúng, ví dụ như ở việc sắp xếp các từ trong câu. Ngoài ra, điều chúng ta cũng khá hay gặp là việc một tổ hợp từ nhất định đi cạnh nhau để phục vụ cho việc đưa ra một thông điệp nào đó là rất đặc thù. Khi thiếu đi sự tương đồng giữa việc chuyển đổi giữa hai ngôn ngữ, thông điệp mà ta muốn truyền tải sẽ bị bóp méo, thậm chí trở nên hoàn toàn sai. Một ví dụ cho việc này đó chính là việc cụm từ dùng để hỏi thăm sức khỏe trong tiếng Anh “How are you?” nếu chuyển đổi một cách máy móc sang tiếng Đức sẽ trở thành “Wie bist du?” và đương nhiên là không còn mang ý nghĩa ban đầu của nó nữa. Ngoài ví dụ trên, sau đây, chúng ta cùng tham khảo một vài lỗi sai khi sử dụng tiếng Đức bằng cách chuyển đổi máy móc giữa các ngôn ngữ khác nhau. Nach zwei Tagen ist das Essen leider kaputt. Ich habe eine Entscheidung gemacht. Nach dem Essen wasche ich mir die Zähne. Ở ví dụ đầu tiên, nếu xuất phát từ khái niệm tiếng Việt là “thức ăn bị hỏng”, chúng ta sẽ dễ dàng mắc lỗi như trên. Thay vào đó, “Essen” thì chỉ có thể trở nên “schlecht” mà thôi. Tương tự, nếu xuất phát từ khái niệm tiếng Anh “to make a decision”, ta sẽ tiếp tục mắc lỗi, bởi vì trong tiếng Đức, ta chỉ có “Entscheidung treffen”. Cuối cùng, lỗi sai ở ví dụ thứ ba thường sẽ hay gặp ở những người nói tiếng Tây Ban Nha với khái niệm “lavarse los dientes”, trong khi đó tiếng Đức chỉ có khái niệm “Zähne putzen” thôi. Thông qua những ví dụ này, mình không hề muốn nói rằng việc mắc lỗi sai khi sử dụng một ngoại ngữ là việc gì đó rất đáng buồn cười. Trên thực tế, việc mắc lỗi sai là một phần tất yếu của mọi quá trình học tập và chỉ có cải thiện từ các lỗi sai, chúng ta mới có thể tiến bộ và hoàn thiện hơn. Đương nhiên, nhiều người học ngoại ngữ không chỉ muốn dừng lại ở mức độ khiến người khác hiểu, họ thực sự muốn sử dụng ngôn ngữ đó ở trình độ cao nhất có thể. Muốn như vậy, họ cần phải học từ các lỗi sai của mình và cố gắng học từ và các khái niệm mới theo cụm, thay vì nghĩ ra những cụm từ dựa trên hiểu biết cá nhân của mình, bởi vì việc lựa chọn cách diễn đạt chuẩn xác cho một tình huống cụ thể sẽ luôn là chỉ dấu rõ ràng cho khả năng sử dụng ngoại ngữ đó ở trình độ cao. Tác giả: Kobe Minh họa: Huyền Kiu