Một cuộc thảo luận về cách trở thành một giáo viên tốt ư? Khái niệm này nghe có vẻ khá đặc thù và có lẽ là cũng không liên quan lắm đến hầu hết chúng ta. Rất ít người trong chúng ta muốn trở thành một giáo viên, người hướng dẫn trẻ em trong một số môn học nhất định hoặc một vài lĩnh vực khác. Đó là những gì chúng ta liên tưởng tới khi nghe tới hai chữ “giáo viên”, người thường sẽ mặc một chiếc áo khoác đã cũ, kiểu người dễ làm chúng ta cảm thấy nhàm chán bởi sự cứng nhắc trong những năm tháng đầu đời.
Tuy vậy, giảng dạy không phải là thứ mà chúng ta chỉ cần phải học nếu chúng ta lên kế hoạch sẽ theo đuổi sự nghiệp giáo dục. Nói đúng hơn, việc giảng dạy – theo cách định nghĩa của chúng tôi, một “business” vĩ đại của việc truyền tải một ý tưởng quan trọng từ tâm trí người này sang tâm trí người khác – là một trong những kỹ năng sống quan trọng nhất mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng cần phải có. Mỗi người trong chúng ta, dù làm nghề gì, đều cần trở thành một giáo viên tốt, vì cuộc sống của chúng ta luôn đòi hỏi chúng ta truyền tải những thông tin quan trọng một cách khéo léo và hiệu quả vào nơi sâu nhất trong tâm trí của người khác.
Chúng ta có thể thừa nhận – một cách khá thẳng thắn – rằng hầu hết chúng ta có lẽ đã bắt đầu từ một giáo viên khá tồi. Điều này không có gì đáng xấu hổ, bởi giống như hầu hết mọi thứ, việc giảng dạy có thể học được và cũng nhất thiết nên được học. Vậy thì một số điều kiện tiên quyết để trở thành một giáo viên tốt là gì? Chúng ta cùng tham khảo danh sách sau đây:
1. Giáo viên tốt không bao giờ đổ lỗi cho người khác đã không biết trước điều gì đó
Điều này nghe có vẻ nghịch lý – ngay thời điểm nó được chỉ ra. Nhưng sự thật là chúng ta thường rất khó chịu vì một người khác chưa biết điều gì đó – ngay cả khi chúng ta thậm chí chưa bao giờ thực sự nói cho họ biết điều đó là gì.
Một vài điều có thể rất quan trọng với chúng ta và chúng ta đơn giản là không thể tưởng tượng rằng có người lại không biết chúng. Khi đó, ta thậm chí nghi ngờ rằng, những người này chắc hẳn đang cố tình chọc tức chúng ta bằng việc giả vờ như không biết điều mà họ biết.
Thái độ này ảnh hưởng tiêu cực và khiến cho những kiến thức chúng ta thực sự phải dạy chưa chắc sẽ đến với tâm trí của người học một cách thành công.
Việc dạy tốt bắt đầu với ý niệm: sự thiếu hiểu biết không phải là khiếm khuyết của một cá nhân mà ta đang hướng dẫn; nó là hậu quả của việc anh ta chưa bao giờ được dạy đúng cách. Vì vậy, đúng ra, người duy nhất có lỗi ở đây lại chính là người đã truyền đạt chưa đủ tốt – hay nói cách khác, chính là người giáo viên.
2. Giáo viên tốt không tức giận
Chúng ta càng cần người khác hiểu điều gì đó, chúng ta càng khó đảm bảo mức độ bình tĩnh của bản thân, điều không thể thiếu nếu chúng ta muốn truyền đạt điều đó cho họ một cách hiệu quả. Khả năng họ có thể không nhanh chóng hiểu được điều mà chúng ta cho rằng đặc biệt quan trọng dễ khiến chúng ta rơi vào trạng thái kích động hay tệ hơn là tức giận, và đây là trạng thái tệ nhất để có thể truyền tải bất cứ bài học nào.
Vào thời điểm chúng ta bắt đầu nói ra những ngôn từ không hay với học trò, gọi họ là “đầu đất” hay “ngu ngốc”, bài giảng rõ ràng đã kết thúc ngay tại đó. Tôi chưa từng quen ai học được bất cứ điều gì trong tình trạng đang bị xúc phạm như vậy.
Nghịch lý thay, những giáo viên tốt nhất lại là những người sẵn sàng chấp nhận khả năng những gì họ dạy sẽ không được học sinh tiếp thu. Chính cách tiếp cận hơi bi quan này là cơ hội tốt nhất để tạo ra sự thoải mái cần thiết cho tâm trí, hướng tới việc giảng dạy thành công.
3. Giáo viên tốt sẵn sàng thừa nhận những điều họ không biết
Thật xấu hổ cho một người giáo viên khi ở vào tình trạng buộc phải học thứ gì đó mới. Ai đó khác trong lớp học biết một điều mà bạn không biết. Điều đó có thể rất khó chịu, người học có thể sẽ bịt tai lại và tỏ thái độ chán ghét những đặc quyền của người đang trong vai trò giảng dạy.
Đó là lý do tại sao một kỹ năng cơ bản khác của một giáo viên tốt là thừa nhận rằng họ, trong rất nhiều lĩnh vực của cuộc sống, không biết hay thậm chí là kém cỏi. Điều này dường như có thể làm suy yếu uy lực của họ trong lớp học. Nhưng thật ra, hoàn toàn trái ngược lại, nó tạo ra một bầu không khí thiện chí và khiêm tốn, khiến người học cảm thấy thoải mái hơn. Họ có thể chưa hiểu rõ một vấn đề nhất định mà giáo viên của họ đang truyền tải nhưng nhìn chung, họ biết rằng mình không phải là một bản thể thua kém giáo viên – và vì vậy, họ dám đối mặt với sự thiếu hiểu biết của mình trong một lĩnh vực nhất định và tuân theo kỷ luật trong việc khắc phục những thiếu sót đó một cách tốt nhất.
4. Giáo viên tốt biết cách chọn thời điểm
Khi là một giáo viên tồi, chúng ta có xu hướng tự động cố gắng dạy về một vấn đề ngay khi tranh cãi xuất hiện, thay vì chọn một thời điểm mà có nhiều khả năng người học sẽ tham gia được tốt hơn.
Khi xung đột xảy ra, đây không phải là thời điểm tốt nhất cho một bài học. Chẳng hạn, chúng ta có thể phải đợi một thời gian, như là 3 ngày sau cuộc tranh cãi, chỉ để chọn được một cơ hội phù hợp để đối phó với vấn đề tiềm ẩn phía sau. Khi bạn đời của chúng ta đang xếp bát vào máy rửa và ngâm nga một bài hát, đó là thời điểm tốt nhất để nhắc lại một cách vui vẻ và hồn nhiên điều gì đó đã khiến chúng ta thực sự phát điên một thời gian trước và ở thời điểm đó, chúng ta đáng tiếc lại giữ im lặng.
Như chúng ta đang bắt đầu thấy, chúng ta càng cảm thấy tuyệt vọng bên trong, chúng ta càng có ít cơ hội để thuyết phục được người khác một cách hiệu quả. Thật không may, chúng ta thường kết thúc những bài giảng phức tạp và khó truyền đạt nhất vào thời điểm chúng ta cảm thấy mệt mỏi và áp lực nhất. Chúng ta phải đối mặt với nỗi sợ hãi rằng, nếu chúng ta không bắt đầu giải quyết vấn đề này ngay bây giờ, một vấn đề khác sẽ xảy ra ngay sau đó và cứ thế các vấn đề sẽ liên tục xuất hiện và mãi mãi không thể kiểm soát. Thật ra là không phải vậy. Chúng ta nên tự tin hơn rằng, việc không ngay lập tức nhảy thẳng vào vấn đề, trên thực tế, sẽ cho phép ta khắc phục nó đúng cách hơn một chút ở một thời điểm phù hợp.
5. Giáo viên tốt cũng là học sinh tốt
Giáo viên tốt biết rằng tất cả mọi người đều có rất nhiều thứ cần phải học và ai cũng đều có những kiến thức hữu ích để truyền đạt lại cho người khác. Chúng ta đừng bao giờ nổi giận nếu ai đó đang cố gắng giảng giải cho chúng ta điều gì đó và phản bác lại bằng những câu kiểu như: “Tôi muốn bạn chấp nhận tôi đúng như những gì tôi đang có!”. Chỉ có một sinh vật hoàn hảo không tì vết mới không muốn thay đổi điều gì từ bản thân (và sinh vật đó thì, đương nhiên, không tồn tại!). Đối với tất cả chúng ta, học tập và giảng dạy là cách duy nhất để ta có thể tiếp tục tiến bộ và đó là lý do tại sao chúng ta nên chào đón chúng như những món quà thực sự.
Bài viết của tác giả Alain de Botton, một nhà triết học và một tác giả nổi tiếng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Sách của ông thường mang tính thảo luận về nhiều chủ đề đương đại khác nhau, nhấn mạnh sự liên quan của triết học với cuộc sống hàng ngày.
Bài viết gốc: How to be a good teacher
Tác giả: Kobe