Trong bối cảnh virus Corona với các biến chủng khác nhau vẫn đang tiếp tục hoành hành tại Việt Nam, việc các cơ sở giáo dục phải tạm thời đóng cửa và cố gắng duy trì hoạt động bằng hình thức dạy online đang ngày càng phổ biến. Với tư cách là một người đã dạy online một thời gian khá dài, mình muốn mang đến một vài góc nhìn cá nhân như sau:
Đầu tiên, mình muốn nhấn mạnh một điều: mình dạy online không phải vì dịch. Chuyện này quá dễ hiểu, mình ở Đức và hầu hết các bạn học viên đều còn ở Việt Nam, không dạy online chắc mình bay về Việt Nam mỗi cuối tuần quá 😀 Tuy dạy online đại bộ phận thời gian, nhưng thật ra mình đã bắt đầu sự nghiệp dạy tiếng Đức ở một lớp học offline nhỏ tại Hà Nội. Cảm giác đầu tiên khi phải tập cách truyền đạt kiến thức thông qua màn hình máy tính rõ ràng là không được thoải mái. Nó cũng giống như khi yêu xa vậy thôi. Dù công nghệ có kéo gần khoảng cách của chúng ta mức nào thì nó cũng không thể thay thế được cảm giác mặt đối mặt hay những hoạt động cần đến sự tương tác trực tiếp khác. Nhưng cũng lại tương tự khi yêu xa, dù cảm giác có thể không được chân thực bằng, nhưng dĩ nhiên là chả có đôi nào vì thế mà ngừng gọi điện thoại cho nhau cả. Trừ khi mình không còn thích dạy học nữa. Điều này thì chắc là không xảy ra rồi, và thế là mình tiếp tục dạy online. Rồi thì mình kéo thêm người thứ nhất, người thứ hai, người thứ ba tham gia dạy cùng. Và cứ thế, chúng mình đã từ lúc nào trở thành một đội ngũ dạy tiếng Đức online.
Dạy bằng hình thức nào cũng vậy, sẽ luôn có cả mặt tốt lẫn mặt chưa tốt. Thiếu đi tương tác trực tiếp và những hoạt động kể trên, nhưng nhờ có các phần mềm hỗ trợ mà một đứa không biết vẽ và chữ cũng không lấy gì làm đẹp như mình bỗng dưng cảm thấy tự tin hẳn, cảm giác cứ như là dùng bảng thông minh vậy. Hơn thế nữa, dạy online giúp mình tiếp cận với những học viên từ khắp nơi trên thế giới, những người mà nếu mình mở lớp học tại cố định một địa điểm thì có lẽ sẽ rất khó để gặp được. Mình đánh giá rất cao điều này, vì với mình, dạy học không chỉ là một nghề để kiếm tiền, nó còn giúp mình khắc phục một vấn đề cố hữu mà mình gặp phải từ bé: sống khép kín và ngại tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Sau bóng rổ, dạy học chính là cây cầu thứ hai đưa mình đến với rất nhiều người mà trước đây mình không nghĩ mình có ngày sẽ quen và kết bạn với họ. Tuy ngoài dự tính nhưng giờ nó đã trở thành một lý do quan trọng khiến mình muốn tiếp tục theo đuổi việc dạy học, dù ngay thời điểm này thì việc làm song song khiến mình cảm thấy hơi quá sức.
Tuy nhiên, dù là như vậy, khi thật sự có thể dành toàn bộ thời gian cho dạy học, mình chắc chắn sẽ ưu tiên việc dạy trực tiếp hơn. Thì rõ ràng mà, ai lại thích yêu đương qua màn hình máy tính bao giờ 😀 Vậy nhưng, mình không hề và cũng không có ý định phán xét việc yêu xa hay yêu gần của các cặp đôi. Ngày trước, hồi mình và vợ mình còn yêu xa, nhiều người cũng hay hỏi han việc yêu xa kiểu gì vậy. Thậm chí, không ít người còn cho rằng hai đứa này kiểu gì cũng chia tay. Đấy thế nhưng mà bọn mình có chia tay đâu, bọn mình còn đang đi du lịch với nhau trực tiếp đây này 😀 Dạy học cũng vậy. Dù là online hay offline, điểm mấu chốt vẫn là con người. Điều kiện cần là người dạy đủ kiến thức, đủ tâm huyết và đủ thời gian để có thể mang đến cho người học những gì tốt nhất. Điều kiện đủ là người học xác định rõ mục tiêu, hết lòng theo đuổi mục tiêu đó và hợp tác hết mình với người dạy. Có được điều đó, thì hình thức dạy học là gì, liệu có còn quá quan trọng?
Lý do mình viết bài này không phải để cổ súy cho hình thức học online, dù chính bọn mình đang hoạt động với hình thức này. Mình hiểu tất cả những điểm yếu của hình thức này và cũng muốn trực tiếp đứng lớp nếu cơ hội đến. Thế nhưng, mình tôn trọng tất cả những người dạy học, dù dưới hình thức nào. Không bàn đến hay dở và đúng sai, chỉ riêng việc họ không từ bỏ khi khó khăn ập tới đã là điều làm mình cảm thấy khâm phục. Ngoài ra, như đã nói ở trên, điểm mấu chốt không phải hình thức dạy, mà với mình là con người, cả người dạy lẫn người học. Cũng giống như khi chúng ta đổ lỗi cho công nghệ đã khiến con em chúng ta trở nên lười vận động hay lười giao tiếp như thế nào, vấn đề vốn dĩ không nằm ở công nghệ, thứ sẽ luôn thay đổi theo thời gian và tạo ra những thói quen mới. Vấn đề về cơ bản, luôn nằm ở phía con người, điều khá khó khăn để nhận ra và cũng càng khó hơn để chấp nhận.
Vì thế, các bạn thân mến, hãy bắt đầu học khi các bạn muốn học, sẵn sàng hết mình với việc học và khi các bạn cảm thấy đã tìm được một người dạy đủ khiến bạn tin tưởng. Nếu tất cả những điều đó đã có đủ và chỉ thị 16 vẫn còn hiệu lực, vậy thì hãy học online đi nhé!
Tác giả: Kobe
Minh họa: Huyền Kiu