Một trong những vấn đề lớn nhất đối với các bạn học tiếng Đức nói chung chính là kĩ năng nói, đặc biệt khi bạn còn đang ở Việt Nam. Nếu các bạn theo dõi trang của tôi thường xuyên hơn sau này, các bạn sẽ nhận ra tôi là người cực kì dị ứng với phong cách học thuộc lòng mọi thứ của các bạn Việt Nam, học thuộc mẫu câu, học thuộc ngữ pháp, học thuộc cách viết, v.v. Tuy nhiên, trong bài viết này, để không làm loãng mục tiêu của nó, tôi tạm không đề cập đến cái hại của việc học thuộc mọi thứ hòng lấy điểm cao, mà sẽ để dành một dịp khác. Cái mà tôi muốn nói đến sẽ nằm ở phần tiếp theo đây.
Kể một câu chuyện vui cho các bạn: Tôi đã từng dạy một nhóm học sinh ôn thi trình độ B1 và như nhiều bạn khác, kĩ năng nói của các em là tương đối yếu, dù tất cả các kĩ năng khác đều ở mức từ ổn đến khá, vốn từ cũng không phải quá hạn hẹp. Các em có thắc mắc rất nhiều rằng tại sao các em cố mãi mà vẫn không thể nói tốt lên được. Ngay lúc đó, tôi đã làm một thí nghiệm như thế này: Tôi dịch toàn bộ đề bài một đề thi nói mẫu ra tiếng Việt, và yêu cầu các em làm đúng những gì đề bài yêu cầu, bằng tiếng Việt. Các bạn có thể tưởng tượng ra tình hình chứ? Ở bài thi lên kế hoạch, hai em nói chuyện với nhau bằng tiếng Việt hết sức gượng gạo và không thoải mái, mặc dù ngoài giờ học hai em nói chuyện khác hẳn như vậy. Vậy vấn đề ở đây, có thực sự nằm ở tiếng Đức?
Theo tôi, không phải cái khó của tiếng Đức, mà chính tính chất của bài thi, hay nói rộng hơn là việc coi tiếng Đức như một „môn học“ giống như các em học ở trường, khiến cho các em đánh mất sự tự nhiên khi giao tiếp đời thường, thay vào đó là căng thẳng tìm cách để gây ấn tượng với giám khảo và đỗ bài thi.
Tôi không phải là một người nói tiếng Đức quá giỏi hay phát âm quá chuẩn, nhưng điều tôi nhấn mạnh với các em học sinh của tôi là: Dù nói tiếng Việt hay tiếng Đức, tôi luôn nói với cùng một tốc độ, cùng một sắc thái, cùng một tông giọng và đương nhiên là cùng một cách diễn đạt. Xét cho cùng, muốn nói tốt hơn, thì bạn phải là chính bản thân bạn đã, chứ đừng biến mình thành người nói mấy câu được đóng khung và in ở trong sách. Đây là một vấn đề tương đối phức tạp và đa chiều, nên trong phạm vi bài viết này tôi không thể truyền tải hết. Tuy vậy, với kinh nghiệm của mình, tôi vẫn muốn tặng các bạn một lời khuyên nhỏ cho việc rèn luyện kĩ năng nói. Thay vì tìm kiếm xem nói thế nào cho đỗ bài thi, các bạn hãy để ý xem khi giao tiếp, các bạn hay nói những câu gì, nói như thế nào. Sau đó, hãy thử tìm hiểu xem, người Đức khi muốn nói vậy thì nói thế nào. Trong thời đại công nghệ như bây giờ, tôi nghĩ là không khó để có thể tìm ra câu trả lời cho một vấn đề, nếu các bạn thực sự muốn tìm hiểu nó.
Sau khi đã là chính mình, tôi tin các bạn sẽ cải thiện kĩ năng nói một cách nhanh chóng, bởi vì các bạn đã quên đi tính chất của việc thi cử rồi!
P/S: Kết quả của việc dạy theo phương pháp đó là cả 2 em học sinh của tôi đều thi đỗ B1 điểm cao ở cả 3 kĩ năng, trừ kĩ năng nói là điểm chỉ vừa đủ đỗ. Nhưng tôi tin là các em sẽ không trách tôi vì đã không giúp các em lấy 80, 90 điểm, mà có lẽ là sẽ cảm ơn tôi nhiều hơn vì đã để các em được là chính mình.
Tác giả: Kobe
Minh họa: Bích Diệu